اثر مواد آلی و زمان انکوباسیون بر شکل‌های شیمیایی کادمیم (Cd) در یک خاک آهکی

در این مطالعه اثر دو نوع ماده آلی شامل کود گاوی و کمپوست بقایای باگاس نیشکر بر روی شکل­های شیمیایی کادمیم خاک در طول سه دوره زمانی روز مورد بررسی قرار گرفت. نمونه خاک با اسپری کردن محلول نمک کادمیوم به سطح آلودگی 50 میلی­گرم کادمیم بر کیلوگرم خاک رسیده و پس از گذشت 90 روز، مقادیر 25 و 50 تن در هکتار از مواد آلی مذکور به خاک اضافه گردید. سپس در زمان­های 1، 30 و 60 روز پس از اضافه کردن مواد آلی، برخی ویژگی‌های شیمیایی و نیز شکل‌های شیمیایی کادمیم در نمونه­های خاک بر اساس روش عصاره­گیری دنباله­ای تسیر تعیین شدند. نتایج نشان داد که بیشترین شکل کادمیم در همه تیمارها به شکل کربناتی اختصاص داشت و بر اثر استفاده از هر دو نوع ماده آلی و به‌ویژه کود گاوی، مقدار کادمیم متصل به مواد آلی و نیز کادمیم محلول و تبادلی به‌دلیل افزایش مقدار کربن آلی کل (TOC) و محلول (DOC) به‌طور معناداری (p < 0.05) افزایش یافت و مقدار کادمیم متصل به کربنات­ها به‌ویژه در خاک تیمار شده با 50 تن در هکتار کود گاوی به‌طور معناداری (p < 0.05) کاهش یافت. از طرف دیگر در همه نمونه­های خاک، اثر گذشت زمان تنها بر مقدار کادمیم متصل به مواد آلی و کربنات­ها معنادار شد. افزودن هر دو نوع ماده آلی و به‌ویژه کود گاوی باعث کاهش معنادار (p < 0.05) درصد فاکتور تحرک کادمیم از 6/57 درصد در تیمار شاهد  به 9/43 و 8/40 درصد به‌ترتیب در تیمارهای 25 و 50 تن کود گاوی و 6/49 و 9/46 درصد در تیمارهای 25 و 50 تن در هکتار کمپوست باگاس شد. در نهایت چنین نتیجه­گیری شد که افزودن کودهای دامی و بقایای گیاهی پوسیده شده به خاک باعث کاهش اجزاء با زیست­فراهمی بالای کادمیم، به­ویژه اجزاء کربناتی، نسبت به سایر شکل­های شیمیایی این فلز و متعاقباً کاهش تحرک کادمیم در خاک شدند.